Türkiye’de kimler koronavirüs aşısı olmalı?

Koronavirüs aşısı için geri sayım başladı. Aşının öncelikle hangi gruplara yapılacağına dair henüz bir kriter belirlenmemiş olması ise kafalarda soru işareti yaratıyor. Sağlık Ekonomisi Uzmanı ve MEF Üniversitesi İktisat Bölümü Başkanı Prof. Dr. Onur Başer, Türkiye’nin Covid-19 aşısına özel bir skorlama sistemi kurması gerektiğine dikkat çekerek, “Aşıya özel bir komite oluşturularak, en kısa süre içinde aşının ilk olarak hangi gruplara yapılacağına dair hazırlık yapılmalı” diye konuştu.

Pfizer&Biontech aşısının İngiltere’den onay almasının ardından Sağlık Bakanı Matt Hancock aşılama programın önümüzdeki hafta başlarında başlayacağını belirtti ve İngiltere Aşı Komitesi’nin öncelikli olarak aşı olacaklara ilişkin son tavsiyesini kısa bir zaman içinde duyuracağını bildirdi. ABD’de ise Aşı Komitesi şimdiden öncelikli olarak aşılanacak 3 grubu duyurdu.

İkinci sırada öğretmenler var

ABD’de açıklanan aşı kriterlerine değinen Prof. Başer, “İlk olarak sağlık çalışanları ve bakım evlerinde kalan yaşlıların aşılanması planlanıyor. İkinci sırada kritik görevlerde bulunan meslek grupları bulunuyor. Öğretmenler, okullarda çalışan görevliler, itfaiye çalışanları, polis ve güvenlik görevlileri, süpermarketlerde ve bakkallarda çalışanlar, toplu taşımada çalışan görevliler ve evden çalışması mümkün olmayan çalışanlar ikinci kademede aşılanacak. Üçüncü sırada ise diyabet, obezite gibi kronik hastalığı olan yetişkinler ile 65 yaş üstü kişiler yer alıyor. Bazı eyaletlerde de 75 yaş üstü kişiler bu grubun önüne geçebiliyor” dedi.

Türkiye’de hangi gruplar aşılanacak?

Başer, sözlerini şöyle sürdürdü: “Görüyoruz ki aşı için gruplamalar yapılırken, Türkiye’nin grip aşısında kullanıldığı gibi Charlson Risk Skoru gibi eski endeksler kullanılmıyor. Charlson 1987 yılındaki bir makaleye dayanan medikal bir skordur. Artık kullanılmamasının en önemli sebebi bulaşma riski olan meslek gruplarını kategorize etmemesi, en önemlisi yaşı hesaba katmamasıdır. Skorun oluşturulduğu tarihte bazı kritik hastalıklar yoktu, dolayısıyla Covid-19 ölümlerini 4 kata kadar artıran obezite gibi hastalıkları hesaba katmıyor. Yıllar içinde tedavileri gelişen AIDS gibi hastalıklara ise gereğinden fazla ağırlık veriliyor. Türkiye de öncelikle aşılanacak ilk iki grubu ABD ile aynı şekilde kurup, 3’üncü grup için kendi verilerini kullanarak bir skorlama sistemi çıkarmalıdır. Bu verilerin hepsi Sağlık Bakanlığı’nda var, bu modeller literatürde mevcut. Verileri uygulayıp çıkarmak sadece iki hafta süre alır. Şimdiden hazırlamaya başlayarak, aşı süreci için geri sayımı başlatmamız gerekiyor.”

18 yaş altı öncelik listesinde değil

Başer, ABD’de Aşı Komitesi’nin aşılar 18 yaş altında test edilmediği için 18 yaş altına aşı yapılmasını tavsiye etmediğini vurgulayarak, ABD’de tüm halkın Mayıs-Haziran’a kadar aşılacağının öngörüldüğünü sözlerine ekledi.

Prof. Dr. Onur Başer kimdir?

1994 yılında ODTÜ Ekonomi Bölümü’nden mezun olan ve aynı üniversitede İktisat Yüksek Lisansı’nı tamamlayan Onur Başer, daha sonra ABD Michigan Üniversitesi’nde Ekonometri ve İstatistik Master’ı yaptı. Doktorasını ekonometrinin sağlık verileri hakkında hazırlayan Başer, sağlık ekonomisi alanında uzmanlaştı. Harvard Üniversitesi’nde kamu sağlığı programıyla akciğer kanserinin devlete yıllık maliyetlerinin hesaplanmasıyla ilgili ekonometri modelleri geliştirdi. IBM’ın sağlık araştırmaları bölümünde 5 yıl boyunca baş ekonomist olarak görev yapan Başer, bugün ABD’de sağlık sisteminde kullanılan Hastane Kalite Endeksi’ni hazırlayanlar arasında yer aldı. 2007 yılında ABD’de ilaç firmalarına danışmanlık veren StatinMed’i kuran Başer, ilaç maliyet hesapları, değere bağlı fiyatlandırma gibi konularda sektörel araştırmalar yürüttü. İki yıl önce StatinMed’i ABD’li bir yatırım fonuna satan Başer, New York’ta Michigan ve Columbia Üniversitelerinde misafir profesör olarak araştırma ve projelerine devam ediyor. Aynı zamanda MEF Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı olan Başer, New York merkezli Columbia Data Analytics’in Analitik Bölüm Başkanlığı’nı yapıyor.